Çok sık duyulan bir rahatsızlık olan, panik atak nedir? neden olur? Bu soruların cevaplarını detaylı bir şekilde anlattık. Ayrıca, panik atak belirtileri ve tedavi yöntemleri hakkında geniş bilgiler verdik. Panik ataklarda en önemli husus diğer hastalıklarda olduğu erken tanıdır. Hastalık başlangıç evresinde fark edilip tedavi edilmezse daha sonraları kronikleşmekte ve tedavi bu aşamadan sonra zorlaşmaktadır.
Hastalık kronikleşti ise tedaviden sonuç almama gibi bir durum söz konusu değildir. Bu durumda yalnızca tedavi süresi daha uzun sürmektedir. Şimdi bu rahatsızlığı geniş bir biçimde ve öncelikle tanımaya başlayarak anlatalım.
Panik Atak Nedir?
Panik atak; ani başlayan, genellikle 10–30 dakika süren ve kişiyi derinden etkileyen yoğun kaygı nöbetidir. Tek başına görülebileceği gibi panik bozukluk adı verilen bir rahatsızlığın parçası olarak da ortaya çıkabilmektedir.
Panik Atak Öldürür mü?
Panik atak ölümcül bir rahatsızlık değildir. Atak sırasında yaşanan çarpıntı, nefes darlığı ve yoğun korku hissi kişiye kalp krizi geçiriyormuş gibi hissettirse de, panik atak hayati bir tehlike oluşturmaz. Vücut aslında gerçek bir tehlike olmamasına rağmen “savaş ya da kaç” tepkisi verir. Doğru tedavi ve farkındalıkla panik ataklar kontrol altına alınabilir ve tamamen geçebilir.
Panik Atak Kalp Krizi mi? Arasındaki Farklar
Panik atak ile kalp krizi belirtileri birbirine benzeyebilir, ancak aynı şey değildir. Panik atakta göğüs sıkışması ve çarpıntı aniden başlar ve genellikle 10–30 dakika içinde kendiliğinden azalır. Kalp krizinde ise ağrı daha uzun sürer, fiziksel eforla artabilir ve sol kola, çeneye yayılabilir. Yapılan kalp tetkikleri çoğu zaman normal çıkar, bu da sorunun psikolojik kaynaklı olduğunu gösterir.
Panik Atak Neden Olur?
Panik atağın tek bir nedeni yoktur. Genellikle birden fazla sebebin bir araya gelmesiyle ortaya çıkar. Panik atak, kişinin aniden ve yoğun bir korku ya da endişe hissi yaşamasıyla ortaya çıkan psikolojik bir durumdur. Çoğu zaman ortada gerçek bir tehlike yokken yaşanır ve kişi kontrolünü kaybedeceğini, kalp krizi geçireceğini ya da öleceğini düşünebilir. Bu durum hem bedensel hem de zihinsel belirtilerle kendini gösterir.
Aşağıda panik atak nedenlerini listeledik.
Yoğun Stres ve Kaygı
Uzun süreli stres, bastırılmış duygular, iş veya aile sorunları panik atağı tetikleyebilir. Özellikle sürekli kaygılı bir yaşam tarzı risk faktörüdür.
Travmatik Yaşantılar
Geçmişte yaşanan kazalar, kayıplar, şiddet, çocukluk travmaları panik atak gelişiminde etkili olabilir.
Beyin Kimyası ve Genetik
Serotonin gibi beyin kimyasallarındaki dengesizlikler panik atağa zemin hazırlayabilir. Ailede panik atak veya anksiyete öyküsü varsa risk artar.
Kafein, Alkol ve Madde Kullanımı
Aşırı kafein tüketimi, alkol, enerji içecekleri veya bazı maddeler kalp atışını hızlandırarak panik atağı tetikleyebilir.
Kontrol Kaybı Korkusu
Kişinin bedenini ya da zihnini kontrol edememe düşüncesi, panik atağın en yaygın nedenlerinden biridir.
Obsesif Kompulsif (OKB) Belirtileri başlıklı makalemize göz atmanızı tavsiye ederiz.
Sağlık Tavsiyesi
Panik Atak Belirtileri Nelerdir?
Panik atak sırasında görülen belirtiler kişiden kişiye değişebilir ancak en sık görülenler şunlardır:
Fiziksel Belirtiler
- Kalp çarpıntısı
- Nefes alamama hissi
- Terleme
- Titreme
- Göğüs ağrısı veya sıkışma
- Baş dönmesi
- Mide bulantısı
- Ellerde ve ayaklarda uyuşma
Psikolojik Belirtiler
- Ölüm korkusu
- Kontrolü kaybetme hissi
- Delirme korkusu
- Gerçeklikten kopma (derealizasyon)
- Kendine yabancılaşma hissi (depersonalizasyon)
Bu belirtiler çok şiddetli yaşandığı için kişi genellikle kalp krizi geçirdiğini düşünerek acil servise başvurur.
Panik Atak Geçer mi? Tedavisi var mı?
Panik atak tedavisi ne kadar erken başlanılırsa başarı şansı o kadar yüksek olan bir tedavidir. Ama kronikleşen vakalarda bu oran % 70-80’lere kadar düşmektedir. Kronikleşen hastalarda başarıyı düşüren en önemli etken tedavi sürelerinin uzunluğunun hastada bir olumsuzluğa neden olması ve ayrıca tedavi masraflarının hastayı zorlamasıdır.
Panik atak nasıl tedavi edilir? konusuyla ilgili olarak aşağıda belirtilen tedavi yöntemlerini okuyarak bilgi sahibi olabilirsiniz.
Panik Atak Ne Kadar Sürer?
Panik atak genellikle 10–30 dakika arasında sürer. Ancak kişinin yaşadığı korku ve etkileri saatlerce devam edebilir. Atak geçtikten sonra yoğun bir yorgunluk hissi oluşabilir.
Panik Atak Tehlikeli midir?
Panik atak hayati tehlike oluşturmaz, kalp krizi ya da ölümle sonuçlanmaz. Ancak tedavi edilmediğinde yaşam kalitesini ciddi şekilde düşürebilir ve kişinin sosyal hayatını kısıtlayabilir.
Panik Atak Nasıl Geçer?
- Nefese odaklanmak
- Panik atağın geçici olduğunu bilmek
- Kafein ve uyarıcılardan uzak durmak
- Düzenli uyku ve egzersiz
- Gerekli durumlarda psikolog veya psikiyatri desteği almak
Uzman desteğiyle panik atak tamamen kontrol altına alınabilir ve hatta tamamen ortadan kalkabilir.
Sağlık kategorimizden diğer makalelerimizi de okumanızı tavsiye ederiz.
Tavsiye:
Panik Atak Tedavi Yöntemleri
Panik atak vakalarında 3 temel tedavi yönteminden bahsedebiliriz. Bunlar, ilaçla tedavi, psikoterapi ve yardımcı yöntemlerdir. Başarıya ulaşmak için hem ilaç hem de psikoterapi yöntemlerinin her ikisinin de etkili bir şekilde kullanılması gerekmektedir.
İlaçla Tedavi Yöntemleri
Panik atakların tedavisinde temel olarak antidepresan ilaçlar kullanılmaktadır. Yeni çıkan son ilaçlar, bağımlılık yaratmayan antidepresan grubundadırlar. Bu nedenle hastalar bu tür ilaçları, korkmadan hastalıklarının tedavisinde kullanabilirler. Bu ilaçların, yeşil reçeteli olan ve olmayan olmak üzere çeşitleri bulunmaktadır.
Yeşil reçeteli olmayan antidepresanlar eczanelerden kolaylıkla alınabilen hafif nitelikteki ilaçlardır. Yeşil reçeteli antidepresanlar ise uzman hekim tarafından yazılan ve nispeten daha ağır olan ilaçlardır. Antidepresan ilaçlar alındıkları sürede etkili olurlar.
Yani uzun vadeli tedavi edici ilaçlar değillerdir. Yeşil reçeteli ilaçlarda bağımlılık riski bulunmaktadır. Bu nedenle doktor tavsiyesi haricinde farklı bir dozda kullanılmamaları gerekmektedir. Sara ilaçları, antipsikotikler ve kas gevşeticiler panik atak tedavileri esnasında doktorlar tarafından verilen ilaçlardandır. Bunlar tedavide yardımcı ilaç olarak kullanılmaktadır.
Panik Atak Terapi Tedavisi
Panik atak tedavisi çalışmalarında terapi yöntemi yani sözel yardım aslında hastalığın başından beri var olan bir yöntemdir. Doktor hastası ile konuşarak normalde korkulacak bir durumun olmadığını, bu yaşananların yalnızca panik nöbetler olduğunu hastasına sürekli telkin eder. Daha sonraki aşamalarda doktorun tercih ettiği yaklaşım modeline göre hastalar terapi tedavisine devam etmekte hastalıkla mücadele etmeyi öğrenmektedirler.
Günümüz psikoloji biliminde pek çok farklı terapi yöntemi kullanılmakla beraber en yaygın kullanılan terapi yöntemi kognitif terapi ve davranış terapisinin birlikte harmanlandığı terapilerdir. Kognitif terapilerde hastanın geçmişte yaşadığı olumsuz deneyimlerin yerine olumlu bir takım davranış kalıplarını koymaya çalışır. Davranış terapisi çalışmalarında ise uygulanan yöntem genellikle üzerine gitme yöntemi olmaktadır.
Panik atak ve panik bozukluk ile ilgili daha detaylı bilgiler için Türkiye Psikiyatri Derneği’nin rehberine göz atabilirsiniz.
